BÀI THỰC HÀNH SIÊU ÂM TIM ĐO DIỆN TÍCH VAN ĐỘNG MẠCH CHỦ

BÀI THỰC HÀNH ĐO DIỆN TÍCH VAN ĐỘNG MẠCH CHỦ

BSCKI. Trần Thanh Tuấn

I. Mục tiêu

- Biết các phương pháp đo diện tích van động mạch chủ

- Thực hiện đo được diện tích van động mạch chủ ở một trường hợp cụ thể

II. Từ viết tắt

AO: động mạch chủ

III. Nội dung

Các bệnh lý như hậu thấp hay vôi hóa van dẫn đến hẹp van động mạch chủ. Tùy theo diện tích hẹp van động mạch chủ được chia thành các mức độ

- Nhẹ: diện tích 1,5 - 2 cm²

- Trung bình : diện tích 1 - < 1,5 cm²

- Nặng : diện tích < 1 cm²

Có hai phương pháp đo diện tích AO, dùng phương trình liên tục và viền đo diện tích.

1. Viền đo diện tích

Mặt cắt ngang động mạch chủ, điều chỉnh mặt cắt ở thời điểm van động mạch chủ mở to nhất.

Mặt cắt cạnh ức ngang động mạch chủ

Mặt cắng ngang van động mạch chủ tại thời điểm van động mạch chủ mở to nhất

Đo diện tích van động mạch chủ

2. Dựa vào phương trình liên tục

Nguyên tắc: lưu lượng dòng máu bằng diện tích nhân với vận tốc dòng máu. Lưu lượng dòng máu tại động mạch chủ bằng với lưu lượng dòng máu tại buồng tống thất trái. Dựa vào kích thước có thể tính được diện tích.  Do đó nếu ta biết kích thước của buồng tống thất trái, vận tốc buồng tống và vận tốc qua van động mạch chủ thì có thể xác định được diện tích van động mạch chủ.

Nguyên lý lưu lượng dòng máu

Đo vận tốc tối đa của van động mạch chủ

Mặt cắt năm buồng tại mỏm, đặt thước Doppler liên tục tại van động mạch chủ. Để chính xác cần đặt tại chỗ dòng máu xoáy hoặc sau van động mạch chủ.

Dùng VTI để đo vận tốc tối đa, vận tốc trung bình của van động mạch chủ. Xác định được chênh áp tối đa, chênh áp trung bình qua van động mạch chủ.

Vận tốc tối đa của van động mạch chủ 213 cm/s

Đo vận tốc tối đa của buồng tống thất trái

Mặt cắt năm buồng tại mỏm, thước Doppler xung đặt tại buồng tống, trên van động chủ khoảng 1mm. Cửa sổ Doppler sung đo vận tốc buồng tống thất trái.

Vận tốc tối đa của buồng tống 1,48 m/s

Đo kích thước buồng tống thất trái

Mặt cắt cạnh ức trục dài, cửa sổ B-mode đo kích thước buồng tống, sau van động mạch chủ khoảng 1 mm.

Kích thước buồng tống 15,7 mm. Diện tích van động mạch chủ là 1.32 cm²

3. Xác định gián tiếp mức độ hẹp van động mạch chủ

Một số trường hợp cửa sổ echo quá kém, khó đo chính xác các vận tốc và kích thước. Trong trường hợp này có thể dựa vào độ chênh áp qua van động chủ để xác định mức độ nặng.

- Nhẹ: chênh áp trung bình 10 - 20 mmHg

- Trung bình: chênh áp trung bình 20 - 40 mmHg

- Nặng: chênh áp trung bình > 40 mmHg

Chênh áp trung bình qua van động mạch chủ (Mean PG) 9 mmHg

III Thực hành

- Thực hiện 5 case siêu âm tim

- Đo vận tốc tối đa qua van động mạch chủ

- Đo vận tốc tối đa buồng tống thất trái

- Đo kích thước buồng tống thất trái

- Xác định chênh áp trung bình qua van động mạch chủ

- Xác định diện tích van động mạch chủ